महाराष्ट्रात सन १९६१ पासून गावठाण विस्तार योजना शासनाने अमलात आणली. गावठाण क्षेत्र कमी पडत असल्यास, गावठाण शेजारील सुयोग्य जागा निवडून ग्रामपंचायत ठराव सोबत सविस्तर प्रस्ताव ग्रामपंचायती कडून तहसीलदार यांचे पाठविणे, तहसीदार मंडळ अधिकारी यांचे मार्फत सविस्तर चौकशी विविध विभागाच्या नाहरकत दाखले प्राप्त करतात. यानंतर तहसीलदार स्वयंस्पसठ अहवाल प्रांत अधिकारी किंवा जिल्हाधिकारी यांना सादर करतात.
गावठाण जमाबंदी मार्गदर्शक सूचना बाबत शासन निर्णय दिनांक:21-1-2020
भूमापन अधिकारी यांचे नियोजनानुसार ग्रामसभा आयोजीत करणे, ग्रामसभेत सर्वेक्षण महत्व व फायदे ई माहिती देणे. A)गावातील, गावठाणातील सर्व मिळकत धारकांचे भ्रमणध्वनी कर पत्ता,सदर माहिती ग्रा प नमुना ८ मध्ये संबधित मिळकत धारकांच्या नोंदी मध्ये नवीन रकाना उपलब्धत्यात नमूद करावे,B) गावठाणामध्ये घर असलेले परंतु गावात सध्या राहत नसलेले मिळकत धारकांचे भ्रमणध्वनी व सध्याचे पत्ते प्राप्त करून नमुना क्र ८ मध्ये नमूद करावे C) गावठाण हद्द निश्चितीचे कायम खुणांचे संधारण, जतन करणे D) कर आकारणी नोंदवही (नमुना ८ ) अद्यावत करावे. कायदेशीर हस्तांतरण नोंदी नियमाप्रमाणे वारस नोंदी करून घ्याव्यात. अधिक व सविस्तर माहितीसाठी वरील शासननिर्णयाच्या PDF वर Click करून download करून माहिती मिळवून घ्यावी……….
राज्यातील गावठान प्रकल्प राबविन्यासाठी ई गव्हनन्स खाली उपलब्ध तरतुदी मधून निधी वितरित दिनांक:2-3-२०१९ अधिक व सविस्तर माहितीसाठी वरील शासननिर्णयाच्या PDF वर Click करून download करून माहिती मिळवून घ्यावी……….
राज्यातील गावठाण जमाबंदी प्रकल्प राबविन्यास मान्यता देण्याबाबत दिनांक:.22-2-2019
सर्व गावांच्या गावठाण जमिनीचे GIS आधारित सर्वेक्षण व भूमापन करणेबाबतची योजना, गाव ठाण भूमापन करून मिळकत पत्रिका स्वरुपात अधिकार अभिलेख तयार करणे, मालमत्तेचे GIS प्रणालीवर आधारित मालमत्ता पत्रक तयार करणे.गावठाणातील प्रत्येक घराचा नकाशा तयार करणे, गावठाणातील प्रत्येक खुल्या जागेचा, रस्त्याचा नकाशा तयार करणे, प्रत्येक खुली घर, खुली जागा,रस्ता गल्ली, नाला यांना भूमापन क्रमांक देणे. मिळकतीची महाराष्ट्र जमिन महसूल अधिनियम १९६६ नुसार मिळकत पत्रिका तयार करणे. गावातील मालमत्ता कर (नमुना क्र ८)अद्यावत करणे व GIS link करणे, ग्रापं व शासनाचे ASSET REGISTER तयार करणे. अधिक व सविस्तर माहितीसाठी वरील शासननिर्णयाच्या PDF वर Click करून download करून माहिती मिळवून घ्यावी……….
गावठाण जमाबंदी मार्गदर्शक सूचना बाबत 21-1-2017 अधिक व सविस्तर माहितीसाठी वरील शासननिर्णयाच्या PDF वर Click करून download करून माहिती मिळवून घ्यावी……….
प्रादेशिक योजना नसलेल्या गावाच्या गावठाण क्षेत्राबाहेर लहान आकाराच्या अधिकृत भूखंडामध्ये प्रमाणभूत बांधकाम नमूना आराखड्याच्या आधारे जलदगतीने बांधकाम परवानगी देण्याबाबत ग्रामविकास विभाग शासन निर्णय दिनांक 11-12-15 अधिक व सविस्तर माहितीसाठी वरील शासननिर्णयाच्या PDF वर Click करून download करून माहिती मिळवून घ्यावी……….
ग्रामपंचायतीनी त्‍यांच्‍या अखत्‍यारीतील मोकळया जागी बांधकामास परवानगी देण्‍यापूर्वी घ्‍यावयाच्‍या दक्षतेबाबत तसेच महाराष्ट्र ग्रामपंचायत(गावठाणाच्या विस्ताराची तत्वे आणि इमारतीचे नियमन) नियम 1967 मधील नियमांचे काटेकोरपणे पालन करण्‍याबाबत. शासन निर्णय क्र:-:- व्‍ही.पी.एम.-2005 / प्र.क्र. 245 / पं.रा.-3, दिनांक:- 22-08-2005 अधिक व सविस्तर माहितीसाठी वरील शासननिर्णयाच्या PDF वर Click करून download करून माहिती मिळवून घ्यावी……….
१. परवानगी देताना वाहतुकीसाठी रस्ता, सांडपाण्याची व्यवस्था व पाणी पुरवठा व्यवस्था या मुलभूत सोईसुविधा उपलब्ध करुन देणे बंधनकारक करावे.
२. इमारत बांधकाम करावयाचा भूखंड गावठाण हद्दीत असल्यास आणि निवासा व्यतिरिक्त अन्य प्रयोजनाकरिता बांधकाम परवानगी आवश्यक असल्यास, गावठाणा व्यतिरिक्त अन्य क्षेत्राकरिता जिल्हाधिकाऱ्यांनी अकृषिक परवानगी दिलेली आहे काय,
३. इमारत बांधकाम करावयाचा भूखंड राष्ट्रीय महामार्ग, राज्य मार्ग तथा जिल्हा मार्ग यांच्या लगत असल्यास संबंधित प्राधिकरणाचे “ना हरकत प्रमाणपत्र” आहे काय,
४. इमारतीचे बांधकाम धार्मिक प्रयोजनार्थ असल्यास पोलीस विभागाचे ” ना हरकत प्रमाणपत्र ” घेतले आहे काय,
५. महाराष्ट्र ग्राम पंचायत (गावठाणाच्या विस्ताराची तत्वे आणि इमारतीचे नियमन) नियम, १९६७ मधील नियम-७ नुसार विहित केल्याप्रमाणे प्रस्तावित इमारत बांधकामाचा नकाशा.
६. अर्जदार हा अशा भूखंड तथा जमिनीचा निर्वेध हक्कदार असल्याबाबतचा वैध पुरावा, उदा. सात-बाराचा उतारा इत्यादी.
२. सर्व जिल्हा परिषदांच्या मुख्य कार्यकारी अधिकाऱ्यांना असे कळविण्यात येते की, वरील सुचना आपल्या जिल्ह्यातील सर्व ग्राम पंचायतींच्या निदर्शनास आणून वरील अटींचे व नियमांचे पालन केले जाईल, याची खातरजमा करावी. याबाबत संबंधित पंचायत समित्यांचे गट विकास अधिकारी यांनीही वारंवार आढावा घेवून, ग्राम पंचायतीकडून माहिती घ्यावी व विहित नियमांचे उल्लंघन होणार नाही, याची दक्षता घ्यावी. याचे उल्लंघन झाल्याची बाब आढळून आल्यास, सर्व संबंधितांवर त्वरेने शिस्तभंग विकारवाई करण्याची कार्यवाही करावी. अधिक व सविस्तर माहितीसाठी वरील शासननिर्णयाच्या PDF वर Click करून download करून माहिती मिळवून घ्यावी……….
गावठाण विस्तार योजनेचा आढावा व त्‍यामधे बदल सुचवीण्‍यासाठी समितीची नियुक्‍ती. शासन निर्णय क्र:- क्र.गावठाण/10-02/प्र.क्र.16/ र-12, दिनांक:- 23-07-2002
“गावठाण विस्तार” ही योजना महाराष्ट्रात १९६१ सालापासून चालू आहे. सद्यःस्थितीत ही योजना जिल्हा पातळीवरील योजना म्हणून राबविण्यात येते व दरवर्षी सर्व जिल्हा नियोजन व विकास महामंडळांकडून सुमारे दिड ते दोन कोटी रुपयांची तरतूद यासाठी होत असते. ही योजना अत्यंत उपयुक्त असली तरी या योजनेकडे ज्या प्रमाणात जिल्हा पातळीवर लक्ष द्यायला हवं तेवढे दिलं गेलंलं दिसत नाही. त्या यांजनंचे जं निकष विहित करण्यात आले होते तेच निकष अजूनही चालू आहे. विशेष करुन गावठाण विस्तार होत असतांना त्यात जमीन वापरण्याचे नियोजन (Land use Planning) ही संकल्पना यात अंतर्भूत झालेली दिसत नाही.
या योजनेचा सर्वंकष आढावा घेवून सध्याच्या परिस्थितीस अनुरुप अशी योजना तयार करण्यासाठी पुढील अधिकाऱ्यांची एक समिती नियुक्त करण्याचा शासनाने निर्णय घेतलेला आहे.
(१) प्रधान सचिव (मदत व पुनर्वसन)- अध्यक्ष
(२) विभागीय आयुक्त, औरंगाबाद विभाग- सदस्य
(३) संचालक, नगर रचना, पुणे- सदस्य
(४) जिल्हाधिकारी, अहमदनगर- सदस्य
(५) जिल्हाधिकारी, वर्धा – सदस्य
(६) जिल्हाधिकारी, औरंगाबाद- सदस्य
(७) सहसचिव/उपसचिव (पुनर्वसन)- सदस्य सचिव अधिक व सविस्तर माहितीसाठी वरील शासननिर्णयाच्या PDF वर Click करून download करून माहिती मिळवून घ्यावी……….
प्रकल्‍पबाधीत व्‍यक्‍तीना पुर्णपणे गावठाणातील भूखंडावर घरबांधण्‍या करीता कर्ज देणे संबंधी कार्यपध्‍दती. शासन निर्णय क्र:- आर.पी.ए./1086/सी.आर.3931/आर-1, दिनांक:- 15-06-1989 अधिक व सविस्तर माहितीसाठी वरील शासननिर्णयाच्या PDF वर Click करून download करून माहिती मिळवून घ्यावी……….
गावठाण विस्तार व ग्रामीण बेघर भूमीहीनाना घरकुल बांधुन देण्‍याची योजना राबवण्‍यासाठी खासगी जमीनीचे संपादन करण्‍याबाबत.. शासन निर्णय क्र:-जी.टी.एम.-1086/4074/ 3437 / र-12, दिनांक:- 16-06-1986
गावठाण विस्ता र योजना तसेच ग्रामीण भागांतील वेधर भूमिहीनांना घरकुले जन देणे या योजना कार्यान्वित करण्यांसाठी जमिनीची आवश्यकता असते या कार्यक्रमासाठी प्रथमतः सरकारी अथवा ग्रामपंचायतीच्या योग्य जमिनी सदर प्रयोजनासाठी उपलब्ध नसतात त्यावेळी खाजगी मालकीच्या जमिनी संपादित करण्यांत येतात नव्या २० कलमी सामाजिक/आर्थिक कार्यक्रमाच्या संनियंत्रण व पुनर्विलोकनासाठी नेगण्यांत आलेल्या महसूल व वन विभागाच्या समितीची बैठक दिनांक १५८-१-१९८६ रोजी घेण्यांत आलो बोली त्यावेळी शासनाच्या असे निदर्शनास आणण्यांत जाते की, गांवठाण विस्तार व घरकुले बांधलीच्या कार्यक्रमासाठी जेव्हा सरकारी जमिनी उपलब्ध होत नाहीत तेव्हा खाजगी मालकीच्या जमिनी घेण्यांत येतात तथापि असे करताना व-याच प्रकरणांत एकाच मालकाच्या जमिनी पुन्हा पुन्हा संपादित करण्यांत येतात परिणामतः त्यांच्यावर अन्याय होते
वरील परिस्थिती लक्षांत घेऊन शासन असे आदेश देत आहे की, गांवठाण दिसार व घरकुल योजना राबविण्यांसाठी ज्या ज्या वेळी सरकारी अथवा ग्रामपंचायतीच्या जमिनी उपलब्ध न झाल्यामुळे खाजगी मातीच्या जमिनी संपादित करण्यांत येतात, त्यावेळी गावठाण विस्ता ससाठी एकापेक्षा अधिक बाजगी जमीनी उपयुक्त असल्यास, शक्यतोपर्यंत त्या जमीन मालकाची जमीन संपादन करु नये ज्यांची जमिनी यापूर्वीच दुस-या सार्वजनिक प्रयोजनासाठी करण्यांत आलेली बाहे कवस दुसरी उपयुक्त व योग्य खाजगी नसली तरच एकाच मालकाकडून जमिनीचे पुनःश्च संपादन करने अधिक व सविस्तर माहितीसाठी वरील शासननिर्णयाच्या PDF वर Click करून download करून माहिती मिळवून घ्यावी……….
पुरग्रस्‍तांचे पुनर्वसन लोकसंख्‍या वाढीमुळे गावठाण विस्तार – भटक्‍या जमाती,विमोचन जमाती, व मागासवर्गातील व्‍यक्‍तींचे वसन – गावठाण वसवणे, जमिनीची निवड करणे इ.. शासन निर्णय क्र:-जीटीएन/एफएलडी/1086/2876/ सीआर/3377/र-12, दिनांक:- 07-05-1986
नवीन गावठाणात नागरी सुविधा पुरविण्‍यासाठी सुधारीत अर्थसंकल्‍पीय पध्‍दत तसेच केलेल्या खर्चाचा महालेखापालांच्‍या कार्यालयातील लेखांशी मेळ घालण्‍याच्‍या पध्‍दती बाबत. शासन निर्णय क्र:-क्र. बी.जी.टी.-1085/र-1, दिनांक:- 04-04-1986 अधिक व सविस्तर माहितीसाठी वरील शासननिर्णयाच्या PDF वर Click करून download करून माहिती मिळवून घ्यावी……….
गावठाण विस्तार योजनेअन्‍तर्गत जारी आदेश. शासन निर्णय क्र:- GTN/183/217/R-12, दिनांक:- 10-02-1983 अधिक व सविस्तर माहितीसाठी वरील शासननिर्णयाच्या PDF वर Click करून download करून माहिती मिळवून घ्यावी……….
गावठाण विस्तार योजना एच एस जी 5 द्रुतगतीने कार्यान्‍वीत करण्‍यासंबंधी. शासन निर्णय क्र:-LND-1076/165655/र-12, दिनांक:- 09-09-1976 अधिक व सविस्तर माहितीसाठी वरील शासननिर्णयाच्या PDF वर Click करून download करून माहिती मिळवून घ्यावी……….
गावठान विस्तार योजना व घरासाठी भूखंड घरकूल योजना नं. एच एस जी 5 अंतर्गत खर्चाची वर्गवारी. शासन निर्णय क्र:-LND-3962-107047-HII, दिनांक:- 10-01-1974 अधिक व सविस्तर माहितीसाठी वरील शासननिर्णयाच्या PDF वर Click करून download करून माहिती मिळवून घ्यावी……….
गावठाण विस्तार योजना घरकुलासाठी भूखंड योजनेअंतर्गत कर्जाचे विनियोजन पत्रक. शासन निर्णय क्र:-LND-1070/195842-H-II, दिनांक:- 06-11-1972
गावठाण विस्तार योजनेंतर्गत स्‍मशानासाठी जमीनी उपलब्ध करून देणेबद्दल. शासन निर्णय क्र:-LQN1669-142423-QII, दिनांक:- 06-09-1971
प्रकल्‍पग्रस्‍तांसाठी ग्रामीण घरकुल योजना. शासन निर्णय क्र:- HSGP APS -1169 R I, दिनांक:- 16-03-1970
महाराष्ट्र राज्‍यात गावठाण योजनेअंतर्गत सर्वेक्षण. शासन निर्णय क्र:-No.CTS 5768/189600-v, दिनांक:- 22-01-1970
पाणी पुरवठा व विद्युत प्रकल्‍पबाधीत लोकासाठी नवीन गावठाण्‍मध्‍ये अत्‍यावश्‍यक सोयी सुवीधांसीहित पुनर्वसन. शासन निर्णय क्र:-Gen Admin Dept RPA-1068/R.I., दिनांक:- 06-09-1968
महाराष्ट्र राज्यातील गावठाण मोजणी योजना महाराष्ट्र महसूल अधीनियम 1966 मधील कलमे 79,83 व 126 मधील तरतूदीबाबत. शासन निर्णय क्र:-CTS/12019/5768-B, दिनांक:- 15-07-1968
सरकारी पैशाच गैरवापरासंदर्भात अहवाल सादरकरणेबाबत. शासन निर्णय क्र:-MIS/1067/94272-M, दिनांक:- 13-07-1968
ग्रामीण भागातील भूमीहीन कामगाराना जंगलातील भूमीवर पुर्नस्‍थापित करण्‍याच्‍या योजनेअन्‍तर्गत नवीन लेखाशीर्ष तयार करणे बाबत. शासन निर्णय क्र:-202039, दिनांक:- 14-06-1968
गावठाण विस्तार योजना संपादन कारवाइपुर्वी वाटाघाटीने तात्‍पूरत्‍या घैतलेल्‍या जमीनीच्‍या बाबतीत भाडे विनाविलंब देणे बाबत. शासन निर्णय क्र:-LNG-1866-241057 ख, दिनांक:- 27-05-1967
गावठाण विस्तार योजना एचएसजी-5- प्‍लॉटचे वाटप व ग्रामपंचायतीकडून जमीन काढून घेणेबाबत. शासन निर्णय क्र:-LND/1066-185619-cha, दिनांक:- 02-01-1967 अधिक व सविस्तर माहितीसाठी वरील शासननिर्णयाच्या PDF वर Click करून download करून माहिती मिळवून घ्यावी……….
